ਸੀਬੀਆਈ ਨੇ ਇੰਟਰਪੋਲ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ‘ਸਿਲਵਰ ਨੋਟਿਸ’ਕੀਤਾ ਜਾਰੀ

 ਇੰਟਰਪੋਲ ਨੇ ‘ਸਿਲਵਰ ਨੋਟਿਸ’ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸਹੂਲਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ। ਇਸ ਨੋਟਿਸ ਰਾਹੀਂ, ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਮਾਈ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਇਦਾਦ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਘਰ, ਵਾਹਨ, ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਧੋਖਾਧੜੀ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ, ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਅਪਰਾਧਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜ਼ਬਤ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸੌਖੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਅਤੇ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 51 ਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨਵੰਬਰ 2025 ਤੱਕ ਚੱਲੇਗਾ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਦੇਸ਼ ਕੋਲ 9 ਸਿਲਵਰ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਸੀਬੀਆਈ, ਇਨਫੋਰਸਮੈਂਟ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ (ਈਡੀ) ਅਤੇ ਨਾਰਕੋਟਿਕਸ ਕੰਟਰੋਲ ਬਿਊਰੋ (ਐਨਸੀਬੀ) ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਲਵਰ ਨੋਟਿਸਾਂ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਪਹਿਲਾ ਮਾਮਲਾ: ਸ਼ੌਕੀਨ ਸ਼ੁਭਮ – ਵੀਜ਼ਾ ਘੁਟਾਲਾ 23 ਮਈ 2025 ਨੂੰ, ਸੀਬੀਆਈ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੌਕੀਨ ਸ਼ੁਭਮ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਿਲਵਰ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਤਾਵਾਸ ਵਿੱਚ ਵੀਜ਼ਾ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਕਾਨੂੰਨ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਤੰਬਰ 2019 ਅਤੇ ਮਈ 2022 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਉਸਨੇ, ਹੋਰਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਸ਼ੈਂਗੇਨ ਵੀਜ਼ਾ ਦਿਵਾਉਣ ਦੇ ਬਦਲੇ 15 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 45 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਰਿਸ਼ਵਤ ਲਈ। ਇਸ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਦੁਬਈ (ਯੂਏਈ) ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 15.73 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਖਰੀਦੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਸੀਬੀਆਈ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਭਾਲ ਲਈ ਇੰਟਰਪੋਲ ਤੋਂ ਬਲੂ ਨੋਟਿਸ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਦੂਜਾ ਮਾਮਲਾ: ਅਮਿਤ ਮਦਨਲਾਲ ਲਖਨਪਾਲ – ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਘੁਟਾਲਾ 26 ਮਈ 2025 ਨੂੰ, ਈਡੀ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ‘ਤੇ, ਸੀਬੀਆਈ ਨੇ ਅਮਿਤ ਮਦਨਲਾਲ ਲਖਨਪਾਲ ਵਿਰੁੱਧ ਦੂਜਾ ਸਿਲਵਰ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ MTC ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇ ਕੇ ਲਗਭਗ 113 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਲੈ ਲਏ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਵਾਪਸ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਵਾਅਦਾ ਨਿਭਾਇਆ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰੈੱਡ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਸਿਲਵਰ ਨੋਟਿਸ ਦਾ ਕੀ ਮਕਸਦ ਹੈ? ਸਿਲਵਰ ਨੋਟਿਸ ਅਜਿਹੇ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਪਹਿਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਪਰਾਧਿਕ ਸੰਪਤੀਆਂ ਦੀ ਰਿਕਵਰੀ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਏਗੀ।